[Nettime-nl] PERSBERICHT KUNSTEN '92

["Anneke Auer" <cuckoo@xs4all.nl>]

PERSBERICHT KUNSTEN ´92 16 september 2003

´DE KUNSTEN DOEN NIET MEE IN BALKENDE II´

Embargo tot dinsdag 16 september 2003, 15.15 uur


Reactie Kunsten ´92 op Prinsjesdag

DE KUNSTEN DOEN NIET MEE IN BALKENDE II
“Het kabinet stimuleert een sterke culturele infrastructuur. Kunst
inspireert en draagt bij aan de kwaliteit van de samenleving (P. 300
begroting 2004 OCW)”

Het klinkt prachtig, maar de keuzes die dit kabinet maakt wijzen in een
andere richting. Staatssecretaris Van der Laan heeft met het oog op de
komende bezuinigingen toegezegd de schade voor de kunst zoveel mogelijk te
beperken. In de begroting die vandaag wordt gepresenteerd is daarvan niets
te merken, in tegendeel. Niet alleen wordt de sector getroffen door
ongekend hoge bezuinigingen, de prioriteiten in het cultuurbeleid blijken
ook elders te liggen.

Voor bibliotheken, cultuureducatie en digitalisering van het erfgoed is
extra geld beschikbaar. Dat valt toe te juichen en daar heeft Kunsten ’92
ook voor gepleit. Maar aandacht voor de kunst is daarbij noodzakelijk:
straks hebben we een prachtig stelsel aan voorzieningen voor
cultuureducatie, maar zijn helaas de instellingen die de inhoud moeten
leveren wegbezuinigd! Dit kabinet, dat zich zo duidelijk uitspreekt over
het belang van de kunsten en zich hierin ook gesteund weet door het
merendeel van de politieke partijen, zou de kunsten meer in het
vooruitzicht moeten kunnen stellen dan alleen het leeuwendeel van de
bezuinigingen op cultuur.

Het cultuurbudget wordt vanaf 2005 gekort met €19 miljoen en daarnaast
krijgen culturele instellingen en kunstenaars te maken met forse
kostenstijgingen (zie bijlage). Het aantal instellingen dat voor subsidie
in aanmerking komt, neemt iedere vier jaar toe. Geld voor nieuw beleid is
niet gereserveerd dus ook dat moet uit het bestaande budget worden
bekostigd. De Staatssecretaris wil de bezuinigingen afwentelen op
niet-kunstproducerende instellingen en overhead, maar dat zal weinig
opleveren: de cultuurnotasystematiek staat garant voor een vierjaarlijkse
schoonmaak van de sector, waarin overtollig vet wordt weggesneden en
stofnesten worden verwijderd. Een groot aantal kunstinstellingen, die wel
degelijk een belangrijke functie vervullen in het culturele bestel en van
hoge kwaliteit zijn, zal in 2005 onvermijdelijk buiten de boot gaan vallen.


MODERN MECENAAT VRAAG OM ACTIEF OVERHEIDSBELEID
Voor extra investeringen in cultuur verwijst het kabinet uitsluitend naar
de mogelijkheden om particulieren en bedrijven te stimuleren geld te
investeren in cultuur. Verruiming van de mogelijkheden in die sfeer is
nuttig en nodig, maar kan niet zonder daar ook stimulerende gelden en
maatregelen bij te leveren.
Dat uitsluitend invoering van het cultureel beleggen wordt genoemd, een
regeling die nog niet is ingevoerd en zijn nut nog moet bewijzen, wekt
verontrusting. Over het belang van de zo succesvolle fiscale
stimuleringsmaatregelen voor de film, die de filmindustrie in Nederland een
forse stimulans hebben gegeven en waarvoor ook brede steun in de Tweede
Kamer bestaat, wordt met geen woord gerept.

POLITIEKE PARTIJEN MOETEN BELOFTES NAKOMEN
Als er draagvlak is voor investeren in kunst en cultuur, zoals blijkt uit
de tekst van het regeerakkoord en uit de verkiezingsprogramma’s , dan moet
dat zichtbaar zijn in het overheidsbeleid, ook in tijden van bezuiniging.
Als het beleid, zoals dat is geformuleerd in de cultuurbegroting 2004,
wordt uitgevoerd, dan zal dit kabinet onevenredige schade aan de
kunstensector toebrengen en de Nederlandse filmindustrie grotendeels de nek
omdraaien. Kunsten ’92 kan zich nog niet voorstellen dat Balkenende II, dat
zegt te staan voor versterking van de kwaliteit van de samenleving en
daarin kunst en cultuur een belangrijke rol toebedeelt, als “kunstvijandig”
de geschiedenis in zal willen gaan.

Voor meer informatie kunt u bellen met Marianne Versteegh, 020 – 4220322,
06 – 205 39299


De Financiële Stand van ‘s Rijks cultuurbeleid

Huidige stand van zaken:
Op dit ogenblik bedraagt de cultuurbegroting € 655,4 miljoen (de prognose
voor 2004, de bezuinigingen niet meegerekend). Dat is al iets minder dan
Rick van der Ploeg bij de vorige cultuurnota te verdelen had (€ 657,2 in
2001). Daarnaast wordt er bij andere Ministeries ongeveer €80 miljoen aan
cultuur uitgegeven. Als de aangekondigde bezuinigingen doorgaan en er geen
extra middelen beschikbaar worden gesteld, dan zal het budget als volgt
krimpen:

- € 19 miljoen Euro bezuiniging m.i.v. 2005 ten laste van het cultuurbudget
- negatieve effecten op kunst en cultuur ten gevolge van bezuinigingen op
de omroepen. (Die bezuinigingen lopen op van € 40 miljoen in 2004 tot € 80
miljoen in 2007.)
- tenzij de regering anders besluit zullen de stimuleringsmaatregelen voor
de film in 2004 wegvallen: in totaal € 32 miljoen Euro in 2004 ten laste
van de ministeries van Financiën, Economische Zaken en Cultuur

Daarnaast zijn er kostenstijgingen, algemene bezuinigingen en veranderingen
in wet en regelgeving die niet alleen rijksgesubsidieerde en gemeentelijke
instellingen, maar ook de positie van individuele kunstenaars treffen:
- autonome kostenstijgingen, pensioenen, gevolgen van de arbowetgeving,
sociale lasten
- bezuinigingen op de gemeentefondsen
- het verdwijnen van Melkertbanen (ID banen) in de culturele sector
- het verdwijnen van de WW-vervolguitkering en WW-regels voor artiesten

Hoe moeten we de gevolgen inschatten?
Nooit eerder heeft de cultuursector zo’n hoge korting op het budget
opgelegd gekregen. Als de bezuinigingen doorgaan zal er in 2005 in de
Cultuurnota zo’n €21 miljoen minder te verdelen zijn dan vier jaar geleden.
Om een beeld te schetsen: dit is ongeveer het bedrag dat in 2001 nodig was
om de danssector (25 instellingen) te subsidiëren, of de helft van onze
orkesten, of 2/3 van ons toneelaanbod.

De kunstensector is nog altijd een groeisector. Het aanbod blijft toenemen,
maar kunstinstellingen hebben door de kostenstijgingen meer geld nodig om
hetzelfde te kunnen blijven doen. Van de cultuurnotagelden is slechts een
klein gedeelte flexibel geld. Een groot percentage wordt besteed aan een
infrastructuur van culturele instellingen en voorzieningen, waarvoor het
advies van de Raad voor Cultuur hooguit zou kunnen leiden tot wijziging van
het beleid, maar vrijwel nooit tot opheffing.

Als de bezuinigingen die ten laste van de cultuurnota komen niet ongedaan
worden gemaakt en er geen extra middelen beschikbaar komen, dan zal dat tot
gevolg hebben dat:

- veel gezonde en goed functionerende instellingen van hoge kwaliteit in
2005 zullen verdwijnen;
- nieuw ingezet beleid, waarvan de waarde algemeen wordt erkend, niet kan
worden gecontinueerd;
- voor nieuwe ontwikkelingen in het geheel geen geld is;
- de gemeentelijk gesubsidïeerde instellingen genoodzaakt zullen zijn
steeds meer eigen inkomsten te verwerven, waardoor zij steeds minder ruimte
kunnen bieden aan interessante en kwalitatief hoogwaardige programmering;
- de Nederlandse filmsector, die de afgelopen jaren zoveel prachtige en
succesvolle films heeft voortgebracht, de op één na slechtst gesubsidieerde
filmindustrie van de Europese Unie zal overhouden, gesitueerd onder
Luxemburg en net boven Griekenland. Omgerekend naar subsidie per hoofd van
de bevolking zal de Nederlandse film dan op de laatste plaats eindigen;
- de bezuinigingen op de omroepen ook de kunstensector zullen treffen.
Reeds nu zijn gevolgen voor de productie van films en documentaires
merkbaar, omdat het daar veelal incidentele financiering betreft die niet
meer beschikbaar wordt gesteld. Wat de gevolgen precies zullen zijn, met
name ook voor de culturele instellingen die afhankelijk zijn van
financiering door de omroepen, zal blijken als zij hun begrotingen gaan
presenteren (medio oktober).

Standpunt van het kabinet
Balkenende I heeft cultuur geheel ontzien: niets erbij, maar ook geen
bezuinigingen. En geen zin erover in het regeerakkoord. Dat leidde tot een
motie van D66, waarin het belang van investeren in kunst en cultuur voor de
kwaliteit van de samenleving en de noodzaak van extra middelen daarvoor
werden onderstreept. Deze motie werd, met uitzondering van de VVD, door
alle grotere partijen ondersteund. Dat was in de zomer van 2002.

Balkenende II wijdt in het regeerakkoord de volgende passage aan kunst en
cultuur:

“Kunst inspireert en draagt bij aan de kwaliteit van de samenleving. Het
kabinet stimuleert een sterke culturele infrastructuur. Het behoud van de
Nederlandse taal en cultuur in een steeds kleiner wordende wereld is van
grot belang. Bij de beoordeling van subsidieaanvragen staat de kwaliteit
voorop. Om kunstenaars en kunstinstellingen meer ruimte te geven zich op de
inhoud van hun werk te richten, worden minder administratieve eisen aan de
subsidieaanvragen gesteld.”

Deze passage heeft het kabinet er niet van weerhouden de culturele sector
met ingang van 2005 een korting van €19 miljoen op te leggen.

Standpunt van de politiek
Nog op 10 januari 2003, tijdens het nieuwjaarsdebat van Kunsten’92 in de
Stadsschouwburg in Amsterdam, hebben alle aanwezige politici erkend dat
zelfs bij gelijkblijvend budget de tekorten in de culturele sector op
zullen lopen en extra geld noodzakelijk is. De verkiezingsprogramma’s
spraken daarover ook duidelijke taal: VVD €50 miljoen extra, D66 €75
miljoen erbij, PvdA, Groen Links, SP 1% van de Rijksbegroting, ongeveer
€135 miljoen in hun berekening. Het CDA erkende de problemen, maar heeft
zich niet over een verhoging van het budget uitgelaten.

Vooralsnog lijkt er zich geen meerderheid in de Tweede Kamer af te tekenen
tegen de bezuinigingen die de culturele sector treffen. Verlenging van de
filmstimuleringsmaatregelen met twee jaar lijkt wel te kunnen rekenen op
brede steun, maar of het geld er echt komt is niet zeker.

Kunsten’92, 31 augustus 2003

* Indien u vragen heeft dan kunt u contact opnemen met Marianne Versteegh,
algemeen secretaris Kunsten '92 op het onderstaande nummer

Kunsten '92
Herengracht 62
1015 BP Amsterdam
t. 020-422 03 22
f. 020-422 04 00
www.kunsten92.nl
info@kunsten92.nl


______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (grootveld@nrc.nl).